MINTARAGA; ARJUNA WIWAHAN(2)

PUPUH VII
DHANDHANGGULA
Mangkana Sang Parta matur aris, dhuh pukulun sembah ingkang manungsa, mring Bathara satuhune, katur njeng Sang Sinuhun, apan reke pukulun ugi, ing sembahipun Parta, manggen dunungipun, pan ing mangke tembenira, sembahi pun Parta tan alyan ugi, sagunging sembah-sembah.
Apan sembahing manungsa ugi, lir angganing kadi tahen ika, kang umijil, sing agninira, upami tahenipun, ingkang mpada Bathara nenggih, kang mangkana agninira, amnungsa pukulun, apan datan kwasa nembah, mung amuji nenggih kawula puniki, kalamun datan ana.
Sihing pada Bathara sayekti, sajatine manungsa punika, kadi menyak upamine, pan menyakira iku, mijil saking wong muter nenggih, denen ta kang minangka, janma muter iku, sayektitine Hyang Bathara, kang minangka menyakipun datan kalih, manungsa madyapada.
Sang Harjuna angastuti malih, byapi-byapa ika tegesira, byapi iku wisesane, byapane tegesipun, kang misesa puniku nenggih, nggih pada Sang Bathara, matmanipun iku, dening pada Binathara, sagung sari ing cipta misesa yekti, nggih pada Sang Bathara.
Datan agal lamun dipun pinrih, padeng Sanghyang datan mprmpring agal, miwah ala lan ayune, neng ngriku dunungipun, dening pada Bathara ugi, alanggeng dunungira, jagdira iku, nenggih pati-uripira, lan langgenge orane manungsa iki, mapan neng karsanira.
Karseng pada Batrara anenggih, sagung janma tinitah neng donya, sangkanira lan ulihe, ing mangke tembenipun, saking pada Bathara ugi, pinangka lan duknara, manungsa puniku, nembah malih Risang Parta, dhuh pukulun upami manungsa iki, yen arsa ngawasena.
Maring pada Bathara sayekti, upamine anggane kang wulan, nimba madyeng aiyate, wonten ta gatha telu, wadhah tiga puniku ugi, satunggal isi toya, wening ingkang ranu, wawadhah kang kadwinira, isi toya langkung letuh ingkang isi, wadhah kang kaping tiga.
Tanpa isi toya kang satunggil, sami katon marang ingkang wulan, wawayangane wulane, sayekti katon iku, mring wawadhah ingkang aisi, her wening manggenira, katon yen dinulu, cetha rupanireng wulan, kang tumiba ing wawadhah ingkang isi, toyane letuh ika.
Wayanganing wulan iya keksi, kang tumiba mangke aneng wadhah, kang aletuh toya reke, pan sami katinipun, wawayangan wulan puniki, nging datan katon cetha, sabab toya letuh, wonten dene kang tumiba, ing wawadhah ingkang tanpa isi warih, tan wonten katingalan.
Awit wadhah nora isi warih, wayanganing wulan datan ana, jer si wadhah suwung bae, sayektine yen suwung, yeka tandha sagung dumadi, minangka kanyalaan nyataning Suksma gung, kang tumiba wadhah toya, ingkang bening tegese iku sujanmi, rahayu manahira.
Kang netepi puji lawan bekti, ing Bathara dene kang tumiba, wadhah letuh ing toyane, manungsa kang kadyeku, ingkang rago manahe ugi, kang ayun ora-ora, marang penedipun, ewadene kang tumiba, mring wawadhah ingkang nora isi warih, manungsa kang mangkana.
Ingkang mungkur mring Bathara iki, kang ngayunaken amaregi pangan, lawan karem turu bae, tan towang sahwatipun, nyandhang ngangge ywa kurang malih, mangkono lamun janma, sami sato tuhu, sato mani namanira, liring sato mani lamun den werdeni, sato wenang pinangan.
Kamulane manungsa puniki, nora kadi sami angolaha, marang yoga brata mangke, mangkana wuwusipun, Sang Harjuna malih ngastuti, pun Parta dhateng pada, nenggih Bathara gung, katemune lan manungsa, lamun padha Bathara nemokken inggih, sangkaning pangawikan.
Dereng dugi denya angastuti, Risang Parta marang Sanghyang Siwah, sigra wau andikane, anenggih Sanghyang Guru, heh ki Parta putrengsun kaki, lah uwis tutug sira, pujinira iku, muga sira linuwiha, saking para satriya kang luwih-luwih, lah iki kaki ana.
Nugrahengsun marang sira kaki, candu sakti saking Wimbasara, candu sakti ing tegese, iyeku klalaringsun, Wimbasara tegese iki, kalalar ingsun uga, kang we sanjata nung, de arane kang sanjata, kang ingaran sanjatengsun Pasopato, sun paringaken sira.
Tan anatara ana agni nujil, sing astane Hyang Bathara Siwah, de kang agni suwarnane, arupa danawa gung, ngindhit panah Sang Pasopati, mara mring Sang Harjuna, duk praptanipun, ngarsanira Risang Parta, agni ilang sampun sumarira maring, sarirane Sang Parta.
Wus tinampen ingkang Pasopati, sarta sampun antuk kanugrahan, awawarah Bathara ge, Bathara Siwah wau, ingkang angsung nugraha yekti, dhumateng Sang Harjuna, nulya duk ing wau, sawuse nampeni raras, lan makutha Sang Harjuna anampeni, piwulang sarehira.
Ingkang aji jaya-wijayanti, danurdara sing sanjata dibya, luwih-luwih sadayane, pan sinungaken sampun, mring Sang Parta sampun tinampi, telasing kanugrahan, Sanghyang Siwah wau, sung nugraha mring Sang Parta, nulya kundur ingiring Jawata luwih, Sang Parta wus tinilar.
Sapungkure Sanghyang Siwah nuli, tumalawung manahe Harjuna, kaluwihan kang den angge, saking Hyang Rudra iku, kang mangkana pan nora dadi, bingahing nalanira, malah sangsaya sru, wewah-wewah prihatin tyas, Sang Harjuna marang Bathara linuwih, prayoga iku uga.
Tinelada lalabetan becik, ingkang sami teki-teki ngarga, kang winarna reh gatine, saweneh sagung manus, datan nganggo apotang teki, dhumateng ing Jawata, teka ngenthu-enthu, denya minta mring kawiryan, kasigihan lan minta kasekten luwih, marang ing Dewanira.
Yekti lamun tan tinaken sami, awit saking datan mati raga, dene minta Batharane, pan ora ana iku, potangira mring Jawata di, abrata yoga ora, nyegah pangan turu, datan ayun kirang pangan, sumbalinga yen tinekanan dening, marang Hyang Siwahbuja.
Malah saya kabalebet ugi, iya marang rajah lawan tamah, wong mangkono panganggepe, dene wong olah kayu, yekti ayu ingkang pinanggih, miwah wong olah tapa, awon kang tinemu, sapa ingkang mati raga, kabecikan tiruwa tapane ugi, Harjuna tinulada.
Samangkana henengira malih, Sang Harjuna aneng ing patapan, kangen marang ibune, kang kantun neng praja gung, kangen kadang-kadang sami, ing ngriku Sang harjuna, nedya arsa mantuk, panggih marang ibunira, lawan kadang-kadangira kabeh iki, mangkana Sang Harjuna.
Anglinging tyas yen mantuka mami, sing asrama iki lamun teka, wus ana panusule, iya mring awakingsun, andikane ibu ing benjing, myang kadang-kadanging wang, lamun arsa nusul, iya marang raganing wang, sru sumaput kangene Risang Pamadi, marang ing ibu kadang.
Risedhenge Parta arsa mulih, nulya wonten widadari prapta, mung kakalih siki kehe, saking ing Surenglayu, punika ta duteng Dewadi, nenggih Hyang Batharendra, dene praptanipun, kinen panggih Risang Parta, tinimbalan minggah maring Suranadi, namane waranggana.
Risang Harjuna nami, ngampil gitanira Sanghyang Endra, sinung marang Harjunane, kalawan malihipun, babektane pra widadari, ambekta kang rasukan, Antakusuma nung, lawan caping Basunanda, lan tarumpah pada Kacrema anami, sinungken mring Sang Parta.
Pan mangkana layange tinampi, mring Sang Parta layang Batharendra, gya winaca age-age, sinukma raosipun, pan mangkana ungeling tulis, heh kaki Parta iya, iki layangingsun, dhumawuha marang sira, kaki Parta marma mengko sun timbali, praptaa Suralaya.
Nuli sira mangkata tumuli, dipun kerit marang dutaning wang, aywa tanggung sih ta angger, dhuh kaki marang ingsun, marmanira sun undang kaki, dene sun kadhatengan, mungsuh reksasa gung, sang Niwata Maharaja, iku sira dadiya tangguleng westhi, pejahe yaksa raja.
Sang Niwatakawaca den mati, lamun pejah iku sang Niwata, saking sira jalarane, kalangkung sukaning sun, de sanjata ingkang mejahi, kang aran Pasopatya, yeku pringipun, Hyang Siwah kang marang sira, sampun tamat denira amaos tulis, wau ta sang harjuna.
Ri sampune denya maos tulis, Sang Harjuna karaos, tyasira, rehning kinen minggah mangke, dhumateng Surenglaya, asumengtyas sakala iki, tegese basa suma, susah ing tyasipun, ingkang dadya susahing tyas, Sang Harjuna karaos welasnya maring, dhumateng ibunira.
Miwah sagung kadang-kadang sami, ing pangangen-angene sang Parta, saking sanget sru kangene, kang lunga lan kang kantun, kumembenging waspa duk mijil, tas kraos teles waspa, adres wijilipun, mangkana Sang Herawana,lan Sang Braja wruh lamun Parta prihatin, kangen mring kadang garwa.
Nulya matur Sang Herawana aglis, lang Sang Bajra dhateng Sang Harjuna, raden kula sayektine, anedha sang binagus, ywa sanedya tyasira mangkin, samenggah sih andika, dhateng Jawata gung, romanta Sang Batharendra, wonten dene menggah kangen tuwan maring, mring wong sakadang warga.
Den sumene sayektine keni, boten wande mantuk jeng andika, lah puniku sayektine, apan ing Surenglayu, risakipun pan boten Keni, kalamun sinemayan, age dika tulung, mupung mangke dipun enggal, lamun boten tinandangana tumuli, risaking Suralaya.
Inggih raden atur kula malih, mring paduka kalingane mangkya, kadilamun dika mangke, pan arsa boten gupuh, tindak marang ing Suranadi, kalamun mangke dika, boten atutulung, dhateng rama jengandika, sayektine sakit punapa pinanggih, kang boten dipun sandhang.
Dhateng janma Suralaya mangkin, dene raden amung jengandika, kabeh kang den andelake, tulung mring kawlasayun, mung kasekten andika ugi, kinarya andeling tyas, marang sagungipun, titiyang ing Suralaya, datan wonten malih kang den anti-anti, inggih mung Risang Parta.
Pan mangkana duta matur titi, Risang Parta kakenan tyasira, temah trenyuh jroning tyase, ndhatengken welasipun, mring Bathara Endra tumuli, gya adan arsa pangkat, nulya denya ngrasuk, paparingane Sanghyang Endra, klambi caping Basunanda lawan malih, tarumpahing Jawata.
Kasektene Antakusuma di, bisa ngambah aneng dirgantara, widadari paparinge, kakalih siki wau, sarwi mbekta raras respati, saksana Sang Harjuna, sigra denya mudhun, amit Hyang-hyanging pratapan, angabekti Sang Parta mring Hyang wukir, arga ing Rndrakila.
Tanpa yoga semadine mangkin, Sang Harjuna mila tan ayoga, asemedi sing gepahe, tampine ingkang dhawuh, minggah dhateng Suralaya di, wau ta Sang Harjuna, nulya pangkat sampun, saking nggene tapanira, Sang Harjuna kamitolehen ing galih, anilar mring pratapan.
Prapteng lambunging acala nenggih, sinembah mring taruning cemara, munggeng gigir jurang nggene, cemara wreksa agung, lawan peksi merak manyajrit, aneng tirahing jurang, nenggih esthanipun, panjriting merak punika, panangising alas puniku upami, Harjuna kesahira.
Wus kalingan mega neng wiyati, sampun lepas lampahe Sang Parta, ngetan wau ing puruge, den iring lampahipun, dening widadari kakalih, kathah kang kaungkulan, desa-desa agung, lamat-lamat katingalan, sing awiyat lampahira sigra prapti, praptaning Suralaya.
Sang Harjuna duk lumakyeng margi, Suralaya sagung kalangenan, ing swarga lir mbagekake, marang kang nembe rawuh, lawan wonten kadhaton keksi, madyaning ngawang-awang, wisma geng amunggul, kadhaton sri rinarengga, luwih saking warnaning kadhaton sami, wastane kang kadhatyan.
Tinjomaya limrah den wastani, nanging dereng wonten ingkang gadah, kadhaton di sayektine, dene ta estunipun, kadhaton di punika benjing, pan ingkang ginagadhang, lamun wonten besuk, pra satriya sureng brata, kang ndarbeni nila taksih suwung mangkin, puniku kang cinadhang.
Samangkana Sang Parta tanya ris, maring Bajra lawan Herawana, heh Sang bajra Herawana, pan ingsun tanya tuhu, marang sira kayapa ugi, isine kang bawana, tihanira iku, lintang wulan lan raditya, kayapa ran unggyane sawiji-wiji, apa ta tatunggil gyanya.
Matur Braja Herawana sami, beda-beda punika nggenira, tuwin tebih-tebih lete, tan sami angengipun, katigane punika singgih, enggene luhur pisan, dene wastanipun, ingkang lintang winastanan, baranggana : mila aran lintang inggih, sayekti mung kabekta.
Saking luhur enggene nglangkungi, soring lintang sayekti enggen wulan, soring wulan nggen srengenge, srengenge ngisoripun, ingkang mega ngisore malih, puniku madyapada nenggih tegesipun, dene madyapada ika, inggih bumi : mangkane ature sami, Sang Bajra Herawana.
Kula raden umatur sayekti, mring paduka kang lintang kalawan, nenggih wulan lang srengenge, ing tumpa-tumpanipun, antarane pan tabih-tabih, kang lintang dhateng wulan, wulan amandhuwur, kongsi prapteng nggening lintang, lan mangandhap wulan mring srengenge nenggih, pan sami tebihira.
Tangeh lamun winarneng kakawin, sakathahe lalangening swarga, kalangkungan ing lampahe, Sang Parta duk ing dangu,kadi tingkahireng cangkrami, lampahe Sang harjuna, ataken tanpa wus, mring Braja lan Herawana, pangidhepe Sang Parta lir niningali, langening jro supenan.
Lepas lampahira Parta nuli, katingalan wau kang kayangan, Sanghyang Endra sadangune, kalangkung ngayun-ayun, aneng prabayasane nenggih, amurub marakata, wetan ing Semeru, unggyanira kang kayangan, majeng ngetan ajenging kitha tulya sri, kayangyan Malyatara.
Warnanira kang kari sademi, manik toya sakehing kang lawang, nenggih nyatur deksinane, dene ta warnanipun, kang kayangan surem kenyaring, Hyang Surya lawan wulan, kasor kenyosipun, ginapura saya tabra, wonten dene warnane kayangan nenggih, tan ana tumandhinga.
Rengganing kang kayangan linuwih, gebyar-gebyar sumunu kumenyar, rina wengi sami bae, padhang ing rinten dalu, awit gebyar kang sarwa rukmi, myang retna lan sosotya, ngilangaken dalu, dene wau kang minangka, tengerane raina kalawan wengi, sagunging pra Jawata.
Sekar tanjung kalawan kang peksi, cakrawala dene tunjungira, lamun mekar rina lire, kalamun sami kuncup, sekar tunjung sayekti wengi, dene kang cakrawala, lamun iku nuju, pepisahan lan rabinya, rainane : yen aruntung-runtung sami, rentengen wenginira.
Apan kathah langening panggalih, Sang Harjuna sapaningalira, kang lalangen keh warnane, atangeh yen cinatur, lalangening Suralaya di, wau kang katingal: lan Risang Pandhusunu, denya prapteng Suralaya, Sang Harjuna kinira-kira ing ati, sembahe mring Jawata.
Mring Bathara Endra denya bekti, Risang Parta samana pinapag, widadari pamapage, wus panggih ngarsanipun, kinen laju manjing tumuli, praptane sang Harjana, sigra denya gupuh, malebete mring kayangan, Batharendra : Sang Parta wau duk prapti, mijilkel karsanira.
PUPUH VIII
M I J I L
Praptanira Risang Parta mangkin, ing kayangan katong, saking madyapada sadhatenge, weh enggaring para Jawata di, manahira kadi, sami sagunung kut.
Kadyangganing ingkang trena-treni, tarulata alom, duk katiga pan katunan ing we, asatata ngayam-ayam sami, minta reh turuning, warsa kapat labuh.
Dupi samya amiyarsa warti, yen Sang Parta rawoh, suka ing tyas wong Suralayane, kang minangka ingkang trena-treni, sagung Jawata di, myang lan taru-taru.
Kang minangka labuh kapat nenggih, risang prawira nom, Sang Harjuna nalika rawuhe, sagung ingkang para widadari, mangun sru wiyadi, manahira linglung.
Dadya mangke para widadari, sami ngatos-atos, angrarangu Harjuna praptane, sami ngadhang para widadari, pangungangan adi, bale adi luhung.
Kang minangka sasegahe sami, widadari saos, maring wau Sang Parta praptane, mung manising tingal lindri-lindri, marma dipun kardi, segah sang binagus.
Dene uwis siyaga ing batin, nggennya sami ngilo, jroning carmin anata paese, rebut unggul para widadari, sami anjenenging, mara marek gupuh.
Dhateng bale pangungangan sami, ngadhang mring kang rawoh, Risang Parta, ingadhang praptane, wonten widadari kenya siji, ika tan umiring, ngadhang mring kang rawuh.
Dene kenya sarinira maksih, karsane ywa katon, mring wong priya priyana liyane, pan mangkana karsane kenya di, paes nora apti, surenda tan ayun.
Nging jroning tyas tansah widhag-widhig, waranggana anom, dene ana parane atine, balik lamun tinakken krami, mring sang wau pranti, suka manahipun.
Demeh lukar sinjange kawingkis, teka tan winahon, pan meh kengis ika mamanise, samberilen ginubah rinujit, denya nggubah nunggih, linandhasan kuku.
Mila sasar denira angrujit, mangkya dadya nglojok, awit ana parane atine, panggubahe temah nora dadi, ana wadon malih, waranggana ing kung.
Widadari pipitu ing nguni, sami sru wirangrong, menget marang solah panggodhane, ana ingkang sami jawil-jawil, ana ingkang rakit, sarwi amatut.
Ana ingkang anggubah sari, nanging datan dados, panggubahe tan ana dadine, denya nggubah ingkang widadari, dene tyase sami, kathah purugipun.
Ya ta ana widadari mulih, ndingkik-ndingkik mbolos, nyolong tingal wau tu ulihe, api-api sakite nemeni, mulih apipilis, nanging pinapatut.
Apan wulan tumanggal kang pilis, mulih sru kaleson, laju niba aneng pasuptane, sarwi rengeng-rengeng angrerepi, repen mimiringi, temah les aturu.
Denya sare sarwi ngimpi-ngimpi, mring sang nembe rawoh, kapanggiha sajroning panginpen, ana widadari bisik-bisik, sami rowang neki, sarwi ting keranthuk.
Kadi juti denira bibisik, denya amiraos, aling-aling nenggih papaese, pareng medal sawiji anjerit, siji ngujiwati, lir dyah lawan kakung.
Kathah lamun rinengga ing tulis, solahing pra sinom, widadari leng-leng mring Pamde, wus anjujug Pamade tumuli, marek maring ngarsi, nira Hyang Endra wus.
Mara marek sarwi mangenjali, pada sang kinaot, pan mangrepa, ature bektine, Sanghyang Endra angandika aris, bagya sira prapti, aneng ngarsaningsun.
Lah linggiha kaki Parta ngriki, patarana kaot, den sakeca linggihira raden, marma sira sun undang mariki, ingsun nungsung nempil, marang kasektenmu.
Luberena marang Jawata di, iya karsaning ngong, lawan ingkang pra Jawata kabeh, nora liya kang sun gunem kawis, ana ditya sakti, madeg ratu agung.
Arsa ngalahaken iku kaki, Suralaya mengko, sang Niwatakawaca arane, kasub ing rat guna sura sekti, marma sira kaki, sun met pakaryamu.
Iya olihira iku kaki, denya wus kinaot, ingkang saking Bathara Siwahe, de Niwatakawaca sang aji, datan pejah dening , Resi Dewa iku.
Miwah yaksa tan bisa mateni, ujaring wiraos, iku ana kang mejahi tembe, lamun ana manungsa teteki, iku kang mateni, linge Hyang Swara gung.
Lan maninge kaki Parta nguni, duk ingsun akongkon, ayun ngambil sraya sira raden, wus kawarta marang yaksa aji, risang Niwata ji, Ngimataka iku.
Dadya sarengi Hyang Siwah duk prapti, mindha lir wong kaot, lingsem ratu mbuburu praptane, iku mula Hyang Siwah nedhaki, angsung nugraha glis, iya mring nakingsun.
Marga iku sira uwis olih, luwih sagunging wong, marma mengko sira kaki age, ingsun ambil sraya ing ajurit, risang ditya aji, mapak bala agung.
Wus cumawis gagamaning jurit, arsa pangkat gupoh, denyarsa mring Suralaya kene, pan wus lawas ngayam-ayam apti, karsa anglurugi, Suralaya kulup.
Iku mangke karsaningsun kaki, sira kang katempoh, sun pasrahi nyangga bot repote, rumeksa wong Suralaya iki, nora ana malih, yogya kang tutulung.
Batharendra mangkana dengya ngling, denya amrih tanggon, Sang Harjuna tur bekti ature, dhuh ature, dhuh pukulun dasih ta pun patik, ulun reh tinuding, magut ing prang pupuh.
Amapag prang kasekten ditya ji, risang yaksa katong, pun Harjuna tan lenggana ing reh, mung sumangga karsa sang Dewaji, nadyan prapteng pati, temah remak rempu.
Sayektine sarema tan gingsir, sareh mung sumaos, ing Bathara nenggih andikane, ning pun Parta punika asepi, guna sura sekti, hina karya tuhu.
Upamine pun Parta puniki, mengsah yaksa katong, sang Niwatakawaca yektine, kadi konang amungsuh lan sasi, cebo; nggayuh langit, nenggih paminipun.
Asembawa pun Parta punika, maring Bathareng ngong, yen pun Parta ingabena mangke, lawan nata yaksa sura sekti, nir upaya sandi, paran angsal unggul.
Leh punapi upayaning batin, lawan nyuwun ingong, utusana ngalap mrih kenane, wusnya matur winuruk tumuli, sagung kang pipingit, sinrahaken sampun.
Sanghyang Endra angandika aris, marmane mangkono, dahat sakti risang yaksa rajeng, nora wandenyarsa nglurugi, paksa gepuk prapti, marang Surenglayu.
Lah saiki kaki paran kapti, sira kang sun taros, kadiparan ta kaki yogyane, andelira mungsuh yaksa aji, apa amarani, apa dimen nglurug.
Kepenake nggennya campuh jurit, amung sira mengko, kang sun anti karsanira raden, lan maninge ramanta wak mami, angsung pemut kaki, marang sira tuhu.
Kasektene satuhu ngluwihi, sagung gamaning wong, luwih teguh yaksa raja kiye, yeku darbe ingkang pati urip, lah ta iku kaki, poma dipun antuk.
Unggyanipun kaliwat awerit, lamun prang sang katong, tandhing para Dewa sakathahe, ing benjang yen campuh ing ajurit, paran nggone olih, antukira unggul.
Datan kena ingawaga kaki, unggtan kang gumathok, pati uripira yaksa kiye, marma kaki sira ingsun weling, aywa kongsi sisip, gyanta mamrih lampus.
Ana dene sang Niwata iki, marmane mengkono, denya paksa ngrusak kaswargane, awit saking kacuwaning apti, ana widadari, dadya karsanipun.
Namanira kang dipun karsani, mring sang ditya katong, Ni Supraba iku ta namane, nanging nora sun paringken kaki, amung sun paringi, wadon liyanipun.
Sang Niwata tan panujyeng galih, lamun datan panggoh, Ni Supraba kang den kayunake, ing samangke kaki karsa mami, Sang Supraba nini, iku kang sun utus.
Gelar mara angunggah-unggahi, mring sang ditya katong, kang supaya antuk kajatine, pan kinarya kang upaya sandi, amrih pati urip, dimene kacakup.
De menawa iya den mrih resmi, dipun katon sagoh, ladenana langen njaba bae, aywa weya nggoning pati urip, dipun kongsi keni, aywa sasar susur.
Dipun bisa nggone amrih pati, aywa nganti dompo, sabab iku karyanira raden, kaki Parta sira tuta wuri, lakune sang dewi, amrih madu juruh.
PUPUH IX
DHANDHANGGULA
Sanghyang Rndra denya amemeling pati, mring Sang Parta apan ta mangkana, kaki dipun enget mangke, wewekasingsun mau, lakunira den ngati-ati, angiringaken sira, widadari luhung, poma dipun awasena, jajahane Ima nagri, aywa na kaliwatan.
Miwah jroning lalaren den titi, ingkang ewuh lawan ingkang gampang, awasena iku kabeh, kalawan sira kulup, sun gawani ingkang kulambi, aran Antakusuma, nenggih sawabipun, bisa ngambah jumantara, lawan aji Dreswasadana kaki, ingsun paringken sira.
Aji-aji Dreswasadana di, yen winatek bisa tan katingal, marma sira ing samangke, pan ingsun duta iku, laku sandi den ngati-ati, umiring Ni Supraba, tan weweka ingsun, wit pracayeng sun mring sira, dening sira luputing panca driyeki, marmane sun pracaya.
Lah Pamade ing panedha mami, muga-muga sira antuk karya, lakunira iku raden, ing tembe ganjaring sun, kaluwihan sagung dumadi, sihe wong Suralaya, walesira iku, toha jiwa srana pejah, pang mangkana Hyang Endra denira angling, tur bekti Risang Parta.
Ri sampune mangkana anuli, sinegahan wau Sang Harjuna, amepeki, sesegahe, sagunging dhaharan gung, saking swarga asarwa wangi, apa kang ora ana, uwus aneng ngayun, sewu rasa-rasa mulya, ingkang luwih-luwih sadaya cumawis, neng ngarseng Sang Harjuna.
Amung segah satunggale malih, ingkang dereng dipun segahana, lalangening estri dene, ing benjang wonten pungkur, lah punika ubayeng pati, yen sampun prapteng laya, risang yaksa prabu, praptanira kang ganjaran, tulus mukti Sang Parta aneng Swarga di, lan pitu waranggana.
Tan winarna srining anenami, Sanghyang Endra sawusnya mitungkas, mring Supraba Harjuna, Bathara Endra wau, pinamitan dening sang kalih, Supraba lan Harjuna, pareng awot santun, sumembah mring Bathara, pinapantes pareng mendhak sang kakalih, kadi panganten anyar.
Muwus malih Batharendra aris, mring Supraba lah dipun prayitna, umangkana dipun age, dene ta panedhengsun, babo-babo muga wong kalih, bisa alebdeng karya, lampahira iku, samangkana kang pitungkas, Sanghyang Sakra: sareng jumeneng kakalih, Parta lawan Supraba.
Kalih medal saking njawi kori, kacarita wau lampahira, Harjuna lan Suprabane, prasamya amangun kung, katara ing ulat lan liring, denira sami pangkat, tansah rangu-rangu, ketang ewuh ing lumampah, dene kenya lumampah lan priya adi, wau ta Sang Supraba.
Duk angkate apan semu runtik, ing samangke semu kalingseman, manon bawa sasolahe, manon bawa liripun, merang semu asmareng kingkin, marmane semu merang, kathah raosipun, rumasa yen ora layak, kenya adi lumampah lawan Pamadi, karya sem ingkang mulat.
Sing kapeksa parentahing gusti, nora kena lamun suminggaha, kang cinatur ing lampahe, wranggana ingkang kantun, pangucape pra widadari, ana kang awacana, kaya paran iku, satingkahe Sang Supraba, lakunira karongron lan Parta srimbit, kayapa aneng marga.
Yata sami angambah wiyati, Sang Harjuna lawan Sang Supraba, Sang Dewati lon wuwuse, raden lamun panuju, lah ta ndaweg ndika lumaris, pantes ndika neng ngarsa, kula kang neng pungkur, sampun leres wong wanita, aneng wingking tan wonten sinangga runggi, Parta aris wuwusira.
Dhuk pukulun Sang Wara Dewi, ewet amba yen lumakyeng ngarsa, lamun nemu sisikune, lan malih panedipun, anglugasa ukel sang dewi, tan susah ules dewa, mendah pantesipun, inggih lamun ngliga madya, milanipun Dewati kula aturi, angliga madya tuwan.
Amba ingkang ngawasaken mangkin, ing ruruse madya pakenira,, saking wuri pamawase, tan wonten panedipun, amba saged ngawasken mangkin, kalamun mlampah ngarsa, yekti tan katlisut, masa ndadak yen ilangan, saged ngreksa marang Sang Wara Dewati, wangsul yen kula ngarsa.
Ithik-ithik pasthi amaba nolih, semanging tyas manawa ta ical, angribedi lampah bae, kalamun pakenira, yekti tanpa kewuh, sampun pantesipun uga, mring paduka leres lamun iring-iring, lir abdi panakawan.
Boten larang abdi Sang Sudewi, sampun mungguh abdine Sang Retna, karya kula kula sayektine, lan malih ingkang gelung, sekarira mbok wonten gigrig, utawi, lamun rentah, kawula kang njupuk, punapi ta lamun lukar, ukelira nenggih Sang Wara Dewati, manira ngaruhana.
Sang Supraba mendel tan nauri, Sang Harjuna nuli malih mojar, mangkana ris pamuwuse, pukulun Sang Dewa yu, sun tingali rengu Sang Dewi, katareng dening ulat, katon lamun sirung, manira tan ngraos lepat, langkung awon tiningalan reh lumaris, pened yen gugujengan.
Langkung sae tinonton ing janmi, atur kula boten ngamandaka, Dewati mung sayektine, njawine njeronipun, boten watak pulasan mami, Sang Dewi wruhanira, peteng tyas ngong tuhu, punapa kang madhangena, pan mangkana wuwusira Dyan Pamadi, Supraba saurira.
Ngucapaken liyan kang den angling, Sang Supraba mangke awacana, lah ta raden amba taken, manira tanya tuhu, dhateng pakenira Sang Pekik, ing mangke sampun tebah, inggih gyan lumaku, pakenira kula, inggih saking Suralaya prapteng ngriki, Sumeru wus kawuntat.
Lah ing mangke sampun prapteng budi, lawan malih mangke kula tanya, nenggih pundi lerese, nagari tuwan tuhu, ing Batanakawarsa puri, lerese pundi baya, negri Ngastina gung, Sang Harjuna saurira, lah mbok inggih sampun andangu nagari, prayogi andanguwa.
Sanesipun kadangkna mangkin, baten dados raose kang manah, wangsul tuwan taken mangke, nagari amba iku, ing Batanakawarsa puri, punika ta Sang Retna, kathah kang kagugu, raosing tyas enget marang, dhateng kadang-kadang ingkang sami kari, kang aneng ing nagara.
Lir sinendhal raose kang ati, enget marang kadang-kadang ing wang, raka amba kakalihe, la ari kalihipun, lawan kangen mring ibu mami, tanapi wadyabala, kulawarga sagung, raka-raka pakenira, garwa kula satemah muwuhi kingkin, mangka ta sataning tyas.
Anglipura nggen amba sru kingkin, mesem sira Sang Wara Supraba, mulat liringing tingale, ambleret tur mawelu, sang Supraba raosing galih, jroning tyas asmu merang, sira Sang Dewi yu, ri wusira kang mangkana, lamahira Sang Harya ingkang winarni, kalawan Sang Supraba.
Aneng wiyat sarwi niningali, lalangene ingkang kaungkulan, sing ngawiyat katingale, lowahing gunung-gunung, pipinggire hernawa asri, lumemba ngobak-ngombak, tepi kang kadulu, pandhan-pandhan lan pandhonga, karang liman asri kawurya ingeksi, wonten kang peksi saba.
Peksi kuntul nglayang nglabung ardi, panglayange teka mungu rimang, denya lir sinawatake, warnaning peksi mabur, myang asrining samodra keksi, tinilar dening ombak, mundur kanang ranu, lamun tinon kang muwara, lir tinulis karya sengseming pangeksi, ana kang katingalan.
Antigane aglar wonten tepi, ning muwara katon pethak memplak, winadhahan parangronge, akaton malih wau, puspita kang jajar teping: tasik sekar angsoka, lawan sekar andul, ting karethap maweh rimang, lir winungu brangtane priya lan putri, menget dereng kawedhar.
Dereng wanci wudharing wiyadi, dadya amung cinathat jroning tyas, Sang Supraba lan Pamade, linipur langenipun, wonten malih ingkang kaeksi, tepining kang samodra, nanging sakalangkung, sepi-sepa tanpa janma, teka pantes tinonton saking wiyati, yen dadya paasraman.
Wonten nggene brahmana teteki, yoga broto ngeker panca driya, nenggih pantes dumununge, wong tapa ngidang iku, de puniku dgasare sepi, anggugah jroning driya, nira Sang Binagus, dene mentas yoga brata, saweg luwar antuk nugraheng Hyang Hyang Luwih, kangen mring kadang warga.
Saya tebih lampahe sang kalih, paranira Sang Wara Supraba, kalawan Sang Harjunane, nglangkungi alas agung, ana gajah adus ing tlagi, awaking kang liman, kemule puniku, kemul sekar tarate bang, lan kumuda solahe njerum ing warih, wau ta gajah wanan.
Sukunira sidekung ing warih, tulalene angadeg tur njenthar, sarwi nemburaken ing we, saking ing tlalenipun, wonten dene sato iku warnanira, kadi kidang nanging ules rase iki, arum ing gandanira.
Ngayunaken srengenge yen guling, malah balut mripate katingal, saking tingal tan kumedhep, rupane yen dinulu, kadi wong kang mangun semedi, wau ta Sang Supraba, lampahira sampun, anglangkungi candhi sela, nanging sampun sami risak den tingali, wonten ta bale panjang.
Aneng ngayun candhi den enggeni, nanging sampun katuwuhan wreksa, candhi ukir-ukirane, cuwiring dhapuripun, sami sampun dipun tuwuhi, galagah alang-alang, kadi wong amuwun, warnanira candhi ingkang, babaturing candhi runtuh wus kaendhih, dening witing angsoka.
Ingayunan tuwuh kang nyugadhing, sampun luhur dene wus alama, kang nyugadhing runtuh wohe, runtuh neng keringipun, runtuhane athukul nuli, nyugadhing lama-lama, temah dadi agung, pan manak kumanak, kang nyugadhing munggeng sangayuning candhi, asri yen tiningalan.
Ya ta sira nglangkungi nggen sepi, Ni Supraba lawan risang Parta, tulus tan atinon kuwe, asepi sepa samun, pantes lamun dipun enggeni, marang sang prameng sastra, para luwih iku, manggon aneng konon padha, ewa dene sampun tan ana sujanmi, mung peksi ingkang ana.
Peksi merak kalih jalu estri, mukti sarira ras karasikan, logya anon sira mangke, kilating mega mendhung, peksi ika ngigel respati, tan wruh yen wadonira, aneng pungkuripun, milu ngigel wadonira, sarwi nlisik-nlisik lari ingkang laki, arukun lir pasihan.
Sampun telas satepining candhi, candhi sela uwus kalangkung, Sang Supraba lan Partane, wonten ingkang kadulu, gyaning ajar dipun langkungi, ngadegken kaki ajar, walataganipun, tegese kang walataga, tetengering sang tapa amati ragi, aneng ing pamelengan.
Lagi emeh sacandra kaeksi, denya pati geni risang tapa, aneng jroning asramane, tepining tanpa iku, binatur ing sela putih, ngungkurken geger arga, jurang kang neng ngayun, rupane yen tiningalan, kadi lembu ayun tumurun mring curi, kang anjog ing jujurang.
De payoning patapan anenggih, akalingan awun-awun ika, lamat-lamat katingale, gapuranira munggul, kekemulan ing ima putih, cat katon cat kalingan, rupa kang kadulu, lamun den upamakena, gapurane katingal saking wiyati, gapura ing kaswargan.
Pan ing kono ana widadari, nguni nggodha marang sang pandhita, risang tapa wawangine, Bagawan Trenawindu, ingkang darbe pertapan iki, iku kang binancana, dening wranggana yu, araning kang waranggana, Dyah Arini widadari ika keni, esote sang pandhita.
Sutapane risang mahayekti, tulah sarik tegesing sutapa, pan anandhang roga mangke, Arini sang dewa yu, apan bisu sang kadi Ratih, tan bisa awacana, karsane yun mantuk, iya marang ing kayangan, sanget merang mring rowange widadari, angendhang neng pratapaan.
Mila ngibon-ubon widadari, karsanira enggala rinuwat, nggenya nandhang cintrakane, dene ta karyanipun, ngambilaken agni dupan, netepaken padupan dipun lampahi, kalamun katamuan.
Widadari ingkang ananggapi, panyapane marang tamunira, mung tingale panyapane, agyan ta kang kadulu, kang udaka wimbasing ardi, anggraning kang acala, iline tumurun, anut sukuning acala, wastanipun pratapane sang maharsi, nami arga Jembangan.
Ilinipun toya kumarisik, anjog aneng tengahing talaga, kumukus saben enjange, toyane talaga gung, ing tepining talaga iki, ana kaya angsana, sari lamun runtuh, tiba aneng ing talaga, kang angsana malah tekeng Suranadi, tan pegat mili sekar.
Puspengsana nut ilining warih, wonten peksi jalu estri miyat, mring Supraba Harjunane, katone arunruntung, mila meri sigra anlisik, elaring somahira, suka jiwanipun, kadi age tiningalan, mring sang kalih semana lampahe prapti, langening kang puspita.
Sang Supraba lan Parta samangkin, katon enggar sajroning wardaya, wruh ing sarwa kusumane, pangayun-ayunipun, sagung sekar sami kepingin, supadi ingambila, dening kalihipun, ing mangke saya kawuntat, tan pinethik dening Sang Wara Dewati, keh sekar samya mular.
Apan sami sanget kawlasasih, sagung sekar wus tan katingalen, marang risang kakalihe, wonten kang peksi tuhu, anjrit neng pang isthane kadi, sung wangsit aken rarywan, lunging jangga lumung, aneng marga idhepira, lamun liwat kene sun pulete kalih, satemah nora lunga.
Lampahira Sang Wara Dewati, lan Harjuna apan sampun tebah, wus kapungkur jajahane, wus prapteng watesipun, Ngima-imataka nagari, danguning lampahira, nenggih pitung dhawuh, duk samana Sanghyang Surya, logya ayun tumiling mangilen nenggih, satata tinut ganda.
Lampahira Sang Wara Dewati, wau non ingkang peksi kredha, miber ngarsane rahaden, sang kalih lampahipun, lir anggana atuduh margi, dhateng ing Ima-ima, ya ta esthinipun, wau ingkang alalampah, Sang Harjuna lawan Sang Wara Dewati, anglir mas timbul tirta.
PUPUH X
MASKUMAMBANG
Mireng swra gumuruh sru amelingi, sira sang harjuna lawan risang Widawati, dene swara kang kapyarsa.
Swaraning kang danawa kasukan sami, sanggen-nggen gumerah, para yaksa sukeng galih, swaranira agurnita.
Risang Parta taken mring Wara Dewati, swara kang gurita, Sang Supraba anauri, Raden Parta wruhanira.
Swara gora gumuruh myang nggegeteri, yaksa suka wijah, tatabuhan asenggani, gumuruh sru kapiyarsa.
Sang Niwatakawaca nedhenge mangkin, enggennya mangun suka, mandhi-mandhi sagunging wil, tegese mandi bala.
Abibingah dhateng balane sang aji, denya ambibingah, dene wadya den wewahi, tikel-tikel wewahira.
Wadya seket winewahan wadya sami, nulya pinaringan, arta rukmi busana di, dimen sami den anggeya.
Sarta kinen mbeciki gegaman jurit, sagung sikeping prang, dimen sami den beciki, milanipun asiyaga.
Dene Prabu Niwatakawaca aji, kirang pitung dina, denya arsa anglurugi, nenggih marang Suralaya.
Nanging Raden lampah kawula puniki, lawan pakenira, denya sami lampah sandi, sing kapeksa awaking wang.
Pan ingutus marang Sanghyang Endra nenggih, dadya badan amba, pakeweding tyas ndhatengi, ruwet peteng lalimengan.
Sakalangkung ajrih miyat mring yaksa ji, mangka kinen nemah, ngraketi sarta ngabekti, maring mengsah kang mbek arda.
Lah ta sinten ingkang purun ngujiwati, kinen marek manah, prabu yaksa nggigilani, gung luhur anglir prabata.
Lawan lamun awak kula saupami, ngantos kalaksanan, sajiwa lan Niwata ji, luhung nuli prapteng pejah.
Adhuh lae sinten sakiting pati, timbang nandhang wirang, gesang namung sedhih kingkin, wirang tinon lintang wulan.
Mila mangke langkung pakewed tyas mami, lamun ta lumaksa, tanbuh ingkang dipun ungsi, sinten baya ingung siya.
Pae Raden Pamade manira iku, lamun adarbeya, sanak kadang nguwasani, pasthi ngungsi marang kadang.
Wangsul datan wonten ingkang ulun ungsi, nggayuh-nggayuh tuna, nyandhak-nyandhak tan polih, Raden lire awak kula.
Sapa sinten ingkang welas maring kaswasih, wuwusira lawan, Sang Supraba awor tangis, mingseng-mingseng luh marayam.
Sawusira telas sabdeng Sang Dewati, ya ta Sang Harjuna, aris denya anauri heh Sang Dewi jengandika.
Punapa ta angraos wirang Sang Dewi, dhateng Sanghyang Endra, miwah lamun tan kadugi, anglampahi dhawuhira.
Sanghyang Endra: umareg marang sang aji, risang yaksa dipa, lah punika tan prayogi, sampun ndadak wancak driya.
Sampun darbe semang-semang tyas kwatir, kula ingkang dadya, sipat kandel Sang Dewati, mila sampun tyas sandeya.
Ing satingkah solah paduka Dewati, kula sakti nyata, sandeyaning tyas ta malih, upamine jengandika.
Rinumpaka mring Niwatakawaca ji pinrih ing kalagyan, betah-betahena ugi, masa ndadak sibodhowa.
Sanghyang Endra ngutus kinen lampah sandi, marang pakenira, marma ulatira mugi, ingkang rengu saspana.
Dadya sumeh nging jroning tyas aywa kungkih, lawan malih kula, matur marang Sang Dewati, wus sedhenge mangke uga.
Angrakita wisaya ingkang mranani, marang Sang Niwata, dene lamun sampun keni, ing pangrimuk pakenira.
Marang manahipun sang Niwata benjing, pasthi lamun kena, nyawanipun sang yaksa ji, dening pameting wisaya.
Yogya kadi panggodhanira mring mami, anglir duk samana, aneng Endrakila wukir, aywa ndadak dipun beda.
Sawusira Harjuna ngling anyagahi, marang Sang Supraba, sigra denya ngadi ragi, gelungira ingowahan.
Duk ing wau Supraba ayun tan apti, nggodha sang Niwata, mangke rena sukeng galih, sing wignyane Risang Parta.
Angingimur ature angasih-asih, wau tikelira, alisipun Sang Sudewi, ing samangke dadya suka.
Apan kathah lamun winuwus ing kawi, tingkah pangupaya, nira sang putra-putri, Sang Harjuna lan Supraba.
Sampun musthi weweka upaya sandi, ya ta lampahira, Ngima-imataka prapti, Supraba lan Sang Harjuna.
Aneng taman welahan kendele kalih, sigra samya lenggah, pra pawongan kenya puri, sami ngadhang0adhang marga.
Ing ngudyana wara gyan putri piningit, ingkang kacarita, titiga pra widadari, aneng tamaning welahan.
Wonten ingkang papajangan langkung asri, kadang pasareyan, nenggih ingkang den cawisi, tan lyan amung Sang Supraba.
Mila sepi tan wonten purung nglinggihi, de wau sang Parta, sigra denira umanjing, aneng kalpataru nggennya.
Tegesipun kalpataru kanca nadi, nenggih ingkang ana, jroning langse sutra wilis, kayu-kayon sing kancana.
Ingkang aneng ing ngarsa ageng nglangkungi, angling genging wreksa, Sang Supraba ingkang linggih, sajroning kang pajangon.
Mila manggen kalpataru Sang Pamadi, jagi Sang Lir Retna, denya nandukaken sandi, papasihan lan Niwata.
Kang den ucap supadi kapyarsa titi, tan na kaliwatan, wignya cetha denya myarsi, wusnya manggen Risang Parta.
Duk samana Sang Supraba sampun linggih, aneng papajangan, sarwi ngore-ore weni, rema wilis angrembaka.
Memak muyek rema ngendra wila wilis, wau Sang Lir Retna, sampun ngagem sinjang adi, walungsungan Antaboga.
Warnanira sinjang anglir mas sinangling, mentas sinepuhan, abyor muncar anyeneni, angujawala lir kartika.
Langkung endah warnaning pajangan adi, ingkang lininggihan, dening sira Sang Dewi, iyeku kang arumeksa.
Papajangan apan risang widadari, tiga kathahira, ayu-ayu ngrespateni, ya wau sami prapta.
Widadari katelu pandung kapti, marang Sang Supraba, lawan datan nyona yekti, mangkana ta wuwusira.
Babo-babo sapa ingkang wanuh wani, lungguh papajangan, kadi ingkang den cawisi, angakuwa den pratela.
Praptanira widadari tan udani, marang dyan Harjuna, denya thenguk-thenguk linggih, aneng kalpataru nggennya.
Marmanira widadari tan udani, dene Risang Parta, awit sampun matek aji, kadreswana wus winatak.
Manglemunan Harjuna datan kaeksi, ya ta praptanira, Leng-leng Danu sigra linggih, soring kalpataru nggennya.
Leres pangkon Harjuna dipun linggihi, alon Risang Parta, nangga payudara kalih, mesem ing tyas Sang Supraba.
Sarwi angling marang para widadari, tiga ingesemen, lah ta kakang Prabasini, saprikanca waranggana.
Baya pandung pakenira mring wak mami, ingsung Sang Supraba, gupuh ngrakul ganti-ganti, para widadari tiga.
Mangkana ta lingira pra widadari, adhuh arining wang, Sang Supraba ari mami, ingsun iki paringira.
Sanghyang Endra pinaringaken mariki, ujaring sun iya, kadi sampun wikan mami, iya marang pakenira.
Alon muwus wau Risang Prabasini, marang Sang Supraba, dhuh Dewati ari mami, ingsun tanya marang sira.
Sapa rencangira mariki puniki, dene praptanira, sdhuh yayi Sang Dewati, pangidhepane pun kakang.
Lir katiban ndaru praptanira yayi, dene sira nyawa, dadya sekar sri-asrining, raras srining Suralaya.
Pan kalakon mengko tumurun mariki, marang madyapada, yekti tan angucap malih, amung sira sekaring rat.
Adhuh babo dadiya wruhanta mariki, risang yaksa raja, tan pegat denira runtik, iya marang Sanghyang Endra.
Karanane tansah runtik Sri Bupati, dene jeneng sira, datan sinungaken nuli, karya rudah wong sapraja.
Lawan sanget wewah bendune Sang Aji, marang Sanghyang Endra, nggennya mangke mireng warti, met sraya mring Sang Harjuna.
Dadya mangke Sang Prabu arsa nedhaki, sampun asiyoga, denya arsa anglurugi, iya marang Suralaya.
Lah ta yayi Supraba paran ing mangkin, ing sapungkuring wang, paran baya kang pawarti, pra Jawata solahira.
Lawan para wong ing Suralaya sami, ingkang budi daya, ingsun kangen temen yayi, marang sanak kadang warga.
Ingkang kantun aneng Suralaya yayi, reke wuwusira, sarwi sengruk-sengruk nangis, lawan ngusap weninira.
PUPUH XI
S I N O M
Samangkana Sang Supraba, angling marang Prabasini, langkung bagya kamayangan, awak amba de kapanggih, aneng ing taman ngriki, weh langening taman santun, ing mangka saya wewah, Ngima-ima langkung asri, wit kanggenan pra widadari sakawan.
Karanane awaking wang, prapteng ngriki sapuniki, dene ingsun ayun wikan, asrinipun kang nagari, satuhu katon luwih, Ngima-ima ingsun dulu, ngasorken Suralaya, uparengganing nagari, dhadhasare kang darbe praja digdaya.
Sura sekti mahambara, inggih kakang Prabasini, purwanipun kula prapta, Ngima-imataka ngriki, daruna mireng warti, lamun yaksa prabu ayun, nglurugi Suralaya, kadi-kadi tan kuwawi, yen tulusa karsane Sri Naranata.
Anggecak ing Suralaya, sapa ingkang anangguhi, sagunge wong Suralaya, kamulane manira jrih, dadiya tawan benjing, marma ingsun iki rawuh, nglonloni angawula, marang risang yaksa aji, saking ajrih manira mbok dadi tawan.
Prabasini wuwusira, dhateng Risang Wara Dewi, adhuh ariningsun nyawa, bakit ngucap sira yayi, denira amet ati, marang manahireng kakung, mandah yan miyarsaa, marang risang Niwata ji, ucapira ingkang bisa mamet prana.
Mendah dene sru karenan, yekti lamun lunturing sih, iya yayi marang sira, mangkana saupama yayi, sang prabu kang upami, trena-treni lawan taru, mangsane yen katiga, yekti lamun sami agring, yen katiban udan ingkang labuh kapat.
Yekyi seger sami samya, marajakake anyeneni, weh enggaring wong sapraja, kang minangka udan yayi, ing labuh kapat iki, datan liyan mung praptamu, lah yayi wis kantuna, aneng kene Wara Dewi, ingsun matur marang Jeng Sri Naranata.
Ingsun pangkat tur uninga, lamun sira mangke prapti, yayi saking Suralaya, praptinira yun suwiwi, sugra Sang Prabasini, mesat saking taman santun, dene ta kang tinilar, Leng-leng Danu Watsasini, amanggihi marang Sang Retna Supraba.
Prabasini lampahira, wus manjing mring dalem puri, marek mring raja Niwata, matur saho awot sari, pukulun paduka ji, patik bra ing mangke matur, paduka binathara, Sang Supraba mangke prapti, njujug aneng sajroning taman welahan.
Nggennya prapta sedyanira, mawongan mring Sri Bupati, sampun dangu nggennya prapta, Sang Supraba nganti-anti, milane enggal prapti, ngaturaken kangenipun, maring ing padukendra, saking dene Sang Dewati, pamawange sayekti boten jaya.
Inggih Sanghyang Batharendra, ing benjang yen tempuh jurit, dipun wawrat yen kasoran, pra Jawata mring Sang Aji, ing mangke Sang Dewati, ngrumiyini dhatengipun, owel dadya boyongan, suwita mring Jeng Sang Aji, dimen dadya suka pirenan ing karsa.
Sampun telas aturira, widadari Prabasini, aturira mring Sri Nata, angandika, Sri Bupati, heh sireku den aglis, mareneya sandhing lungguh, den parek lawan ing wang, ingsun ganjar sira mangkin, tampanana pangganjaring sun mring sira.
Dudu picis rajabrana, mung liringe tingal mami, lan resmining guyuning wang, tampanana den tumuli, lah dene ingkang prapti, nyawaningsun ingkang rawuh, mangka ta tan ingucap, sewu bagya tekeng ngriki, kekembanging sagung ingkang waranggana.
Prapta aneng prajaning wang, Sang Supraba Wara Dewi, la-elaning Suralaya, pasthi dadi garwa mami, sapa kang nora apti, amengku mring Sang Retna yu, kalawan dadya tandha, lamun ingsun menang jurit, lawan para Jawata ing Suralaya.
Sawusnya ngling Sri Narendra, sgra wau den nya mijil, saking dalem prabayasa, lampahira datan aris, tan wonten ingkang umiring, amung sagung para arum, lampahe mring udyana, tan winarna aneng margi, ya ta Sang Nata ngudyana wana.
Praptanira aneng taman, sang Niwatakawacaji, taman padhang lir raina, jroning taman anelahi, kasorot dening sasi, kawewahan kenyaripun, kencana retna abra, dadya wewah anyeneni, kang udyana anglir pupujaning dewa.
Tan wus lamun winarnaa, sang Supraba kang wus panggih, datan taha Sri Narendra, gya sinambut Sang Sudewi, tan wang-wang Sri Bupati, wus pinangku Sang Dewa Yu, minggah mring bale raras, ingkang bale kencana di, pan winangwang wang-wang wau salir retna.
Samangkana Sang Niwata, dennya mangku Sang Dewati, gya lumungsur Sang Supraba, pan cinandhak mudhun malih, marmane mudhun malih, Sang Supraba merang ndulu, marang pra waranggana, katigane iku maksih, nulya kinen widadari wisataa.
Prabasini dipun enggal, lunga lan Warsasini, Leng-leng Danunipun uga, katelune dipun aglis, karana sira mami, ingsun aken lunga iku, de iki jiwaning wang, Sang Supraba merang uning, marang sira katelu padha lunga.
Widadari tiga sira, sigra kesah tan asari, mantuh datheng Suralaya, Sang Niwata nulya angling, mring Risang Widadari, wuwusira manis arum, dhuh yayi jiwaning wang, tingalana ingsun gusti, lindrining kang tingal age umiyata.
Lan maninge Sang Kusuma, dene tekanira yayi, prapta nora nganggo ana, kala duta amangmangsit, mungguh ing estri luwih, baya sira iki masku, sun yayi wus rong dina, rong bengi tan ana mari, alis tengen kedhuten tan sita-sita.
Nanging sira mirahing wang, teka nora prapta yayi, ingsun sidhep lamun prapta, ingsun anti nora prapti, lan malih impen mami, sun kaguntur sagung madu, pantese lamun teka, iya sira jiwa mami, temahane sira nora ana prapta.
Mengko tanpa kala duta, ndadak sira prapta iki, dhuh kusuma jiwaning wang, baya asih marang mami, rempuning tyas Sang Aji, sigra lekas dennya ngungun, ngreremih mring Supraba, dhuh murtining para ratih, ratih ratu ratuning wong Suralaya.
Papanggih sun lawan sira, lah upama ingsun kadi, lir supena jroning nendra, sang arum lan jiwa mami, upama ingsun iki, apan kadi lunging gadhungnya, tan antuk rarembatan, kang upama rambatan wit, uwit ragas kalawan lung gar hungira.
Tegese kang kayu ragas, wit candhana iku yayi, kang minangka lung gadhahungnya, iya awadingsun yayi, upamanira iki, candhanane Sang Dewa Yu, lan malih saupama, lir sinta kaminta riris, ciptakeng sun kang minangka ririsira.
Anglir cucur saupama, duk minta mijil sasi, ingkang mangka cucur ingwang, mangka wulan Sang Sudewi, kalamun wande panggih, pun kakang lan Dewaning rum, amesthi pelah ngarang, wus kasedya siyang ratri, wenangena ing mangke anuwun duka.
Pan mangkana ngungrumira, wau risang Niwata ji, saya rawuh semunira, pangungrume yaksi aji, lire rawuh ing mangkin, amudhari wosing pinjung, wignyane Sang Niwata, meh kalantur ing saresmi, Sang Supraba kakenan basa la-ela.
Langkung dennya mrepek ing tyas, pangungrume sang ditya ji, Supraba nget ing wardaya, mring Harjuna kang piweling, sigra denira tangkis, Supraba mring karsa prabu, nanging ta Sang Niwata, meksa nekakaken kapti, sigra dennya anamakaken warastra.
Inginggatan mring Supraba, pinapeksa sru gumingsir, temah luput dennya matang, angenani kasur sari, atundha pitu tapis, butul ingkang kasur pitu, warastra Sang Niwata, Sang Niwata temah runtik, runtik saking dennya kacuwaning karsa.
Samangkana Sang Supraba, umatur mring Sri Bupati, dhuh pukulun Sri Narendra, sampun age-age runtuk, Bathara mring pun dasih, punapi ta ndadak luput, samenggah badan kula, lamun sampuh kagem yekti, samangsane sinten ingkang munasika.
Mangke yekti datan kena, uwal saking asta aji, lamun luput dalu siyang, sayekti tan cuweng kapti, tan wande awak mami, kagem rinten lawan dalu, sapa ta ingkang malang, ing sekarsa paduka ji, sapunika sayektine badan kula.
Lawan malih atur kula, mring paduka Sang Dewa ji, samengga ing badan amba, den upamekna ugi, lir gendhis aneng lathi, dipun emut saminipun, ilanging manisira, tan lyan maring Sri Bupati, sapa ingkang ngraosaken legining gula.
Marmanipun dipun sabar, sarehena ing penggalih, aywa ndadak daya-daya, sapa sinten kang ndarbeni, tan lyan Sri Bupati, ing karongron mamrih kiwul, anekakaken karsa, mung sapisan mangke inggih, ngapura marang ing badan kawula.
Risangsaya pingimurnya, sira Risang Retna Dewi, arum manis sabdanira, adhuh kakung atur mami, paduka kakang aji, tuhu ratu dibya punjul, isening Suralaya, mung paduka narapati, dhuh paduka tuhu ratu tanpa sama.
Nadyan sami para nata, datan kadi Sang Dewa ji, kawasa mring asthaguna, sapa ingkang purun ugi, dhumateng kakang aji, nadyan Brama lawan Wisnu, sandyan Sanghyang Siwah, Batharendra langkung ajrih, pra Jawata sadaya ajrih paduka.
Satelase pangimurnya, marang Risang Niwata ji, ical krodheng Sang Niwata, kasok saking ing pangremih, wignyane Wara Dewi, sareh galihireng prabu, enget mring Sang Supraba, tuwuh marang rehning kingkin, Sang Supraba rinangkul den ela-ela.
Adhuh mirah arining wang, dewataning tilam sari, iya bener ujarira, wiwitane ingsun sekti, atapa ingsun yayi, olih luwih saking manus, daruna brataning wang, satus brata sun lampahi, dadya Sanghyang Rudra sung nugraha ring wang.
Dene ugyaning sun tapa, ingsun warah mengko yayi, aneng lambung ing imawan, ana enggon kang sun nggoni, dene tatapa mami, dipun guntur ping patipun, marang ing pra Jawata, puguh saking guntur yayi, tan kapepet guwa panggonaning tapa.
Sawusira kagunturan, datan kengguh tapa mami, nulya Sanghyang Rudra prapta, anedhaki prapteng wukir, Hyang Rudra denira ngling, heh Niwata paran kayun, nggenira mara tapa, njaluk apa sira iki, dene tapanira mengko wus katrima.
De ature kakangira, dhateng Sanghyang Rudra nenggih, pukulun sang Bathara, mila amba mati ragi, kang kula pinta yekti, maring pada Bathara gung, ing jagad sadayanya, lan ing Swargaloka inggih, sedayane ngawulaa mring Niwata.
Sabuwana lawan swarga, sagungipun pra dumadi, aywa ana ama-madha, dadya sinung ingsun yayi, nugraha kang sayekti, sing Bathara Rudra iku, sawuse awawarah, Niwata mring Sang Dewa di, dadya rempu manahira sang Niwata.
Marang Risang Kadi Retna, lire rempu kang panggalih, sira risang yaksa dipa, dene supe mring wawadi, karsanira ing mangkin, medharaken wadinipun, ngandika nir weweka, wruhanira awak mami, tuk nugraha kasekten sinungken mring wang.
Wekas-wekasing jiwa gra, enggenireng sekti mami, yekti lamun datan ana, kyeh sanjata anedhasi, dene ta nggone werit, iya pati uriping sun, kang awit neng jiwa gra, pucuk ilat den werdeni, aneng kono nggoning patu uriping wang.
Nadyan dewa datan ana, wruha pati urip mami, yayi dewi amung sira, iya ingkang sun jateni, sun warah nggone yekti, iya pati uriping sun, marmane dipun bisa, ngandhut marang reh mawadi, aja sira wawarah marang wong liya.
Sawusira Sang Niwata, medharaken pati urip, awawarah mring Supraba, enggoning kang pati urip, gegetune tan sipi, lir kauwan jroning kalbu, tegese wong kauwan, kadi janma nyepeng peksi, peksi ucul saking tangane priyangga.
Miber prapteng jumantara, gegetune tan sinipi, nanging yekti nora bisa, nututana ingkang peksi, wit uwus ucul tebih, lah puniku tandhanipun, wong priya sru asmara, keneng sinthung wong pawestri, mamanising wanita karya wigena.
Mangkana ta Sang Harjuna, sawusira myarsa titi, sawuwuse Sang Niwata enggonira anjateni, anenggih mring Sang Dewi, sukeng tyas marwata sunu, tan ana ingkang dadya, semang-semang ing panggalih, wus kacakup pamecane Sang Niwata.

(bersambung)