MINTARAGA; ARJUNA WIWAHAN(3)

PUPUH XII
P A N G K U R
Kapungkur reh semanging tyas, Sang Harjuna lega raosing galih, pangupayeng tyas kacakup, pejahe Sang Niwata, samangkana karsa karya gelaripun, kang supadi dadi gendra, dennya karya amrih sandi.
Sigra minggah mring gapura, gapurane wiwara den anciki, sing kancana gapura gung, dinedel sigra rebah, swaranira sayekti lir gunung bentur, rebahireng gapura, angrebahi para cethi.
Ingkang sami eca nendra, aneng soring gapura kancana di, dadya geger sru gumuruh, wong sajro dalem pura, samya nangis kagyat sira Sang Aprabu, marmanipun Sri Narendra, de salami tan na wani.
Duratmaka manjing pura, tata harja ing Ima-ima nagri, katgadeng tyas Sang Aprabu, sumeleh Sang Supraba, dadya supe pasihanira sang Prabu, marang Risang Retnaning Dyah, lagya mengker Sri Bupati.
Sang Supraba sigra kenas, mring gagana nulya pinapag aglis, dening Risang Parta sampun, mesem Wara Supraba, aningali mring Harjuna dennya methuk, ingkang kadya esemira, wau Risang Wara Dewi.
Dene Prabu Yaksa Dipa, sampun keni dening upaya sandi, rikalane oter wau, sajroning pura nata, ana matur pawongan marang Sang Prabu, atur uninga semana, dhateng Sri Bupati.
Lamun mangke Sang Supraba, binekta mring Harjuna tan asari ananging ta tan rinungu, ature pra pawongan, pijer sanget krodhanira Sang Aprabu, dening sasat kaecalan, pati urip Sri Bupati.
Kabekta mring Sang Supraba, nyawanira Risang Niwata Aji, yun binuru dene sampun, lepasing lampahira, sang Supraba wus prapteng ing amun-amun, sakalenget Sri Narendra, lamun kenging ing piranti.
Sasandine Sanghyang Endra, sawusira mangkana sigra prapti, balanira Sang aprabu, prapta sami sakala, lan ing dalu wau praptaning wadya gung, de sang Nata sru sangsaya, manahira datan lirip.
Mandar sru denira krodha, sang Niwata dukanya tan sipi, anglir gunung geng Semeru, ndhatengi krodhanira, sapraptaning wadyabalane sang Prabu, uwus sami siyageng prang, tan anganti dhawuh aji.
Ngalun-alun Ngimantaka, sampun bentet dening wadyabala wil, jejel seseg ngalun-alun, mbalabar marang pasar, seseg pasar amber mareng lurung-lurung, seseg dening keh gagaman, awit wadya ingkang prapti.
Wau risang yaksa Dipa, neng bacira apan sampun kapanggih, parepatan mantrinipun, sira Sri Naranata, pangurakan swaranya gurnita umung, swara gora sru gumerah, tatabuhan munya asri.
Beri puksur lan gurnita, kalasangka umung swara melingi, anggreng swareng bala umung, kalawan tatabuhan, kadi gelap sayuta swara gumuruh, surem Sanghyang Andakara, sru mawelu bagaspati.
Gagamaning balanira, Sang Niwatakawaca amranani, anglir pindha baskara gung, ngujwala keh gagaman, wus kuncara sajagad lamun pinunjul, diyadine ing payudan, pra bagalba sureng jurit.
Lamun ngetog ing karosan, kelar nanting dipangga telu sisih, bisa amet tyasing wadu, tan ana antuk rengat, yen paparing risang Niwata puniku, anglir kang bunderesira, pangganjaring rina wengi.
Tan ngemungken mantrinira, kang ginanjar dening sang ditya aji, dalah wonge mantrinipun, lan tekeng bala rucah, myang pakathik miwah dhuda randha sinung, para miskin kawaratan, tan na ingkang den liwati.
Tuhu luwih anggaganjar, Sang Niwata mring wadyanira sami, lamun ana karya agung, miwah yen metoni prang, datan ana kang purun kantun wadya gung, tekeng para dhuda randha, wadon tumur mangsah jurit.
Wonten dene mantrinira, Sang Niwata papat kang sureng jurit, trahing wira wiring pupuh, araning mantri kapat, Sang Duskreta Sang Kradaksa tiganipun, Sang Wiraksa jangkepira, Sang Kalarawaktra nami.
Tan na braja kang tumama, bebet saking ingkang ibu kakalih, dene ta kang kalihipun, bebete saking bapa, apan asring ginagulang ing prang pupuh, mila kalok ing triloka, angulama ngraket dasih.
Pan mantrine sang yaksendra, mantri papat ingkang ananggulangi, ambedhah mring Surenglayu, amboyong waranggana, myang wong Ngendrabawana sadayanipun, puniku kang nanggupana, dadya tanggulanging westhi.
Nisthanira Sanghyang Endra, dennya amet sraya manungsa mangkin, mila mangke karsanipun, anglurug mring Kaendran, pra Jawata Suralaya dimen mungkul, karsanira sang Niwata, amboyonga widadari.
Samangkana wus samekta, Sang Niwata sigra mangkat tumuli, mijil saking puranipun, lampahe Sri Narendra, sang Niwatakawaca busananipun, lir satuhu Sanghyang Nila, duk lagyarsa nglebur bumi.
Anitihi ratanira, rata inten narapati, rinarengga abra murub, lir daru gebyar-gebyar, lalandheping kikipinging rata iku, kedi landhepireng braja, ye kamangka kang pangirit.
Gajah ageng sirah buta, binusanan siyungira kawingkis, gumrit rata swaranipun, kang kambah anglir belah, dening ratanira sang yaksa prabu, saking genge ingkang rata, alon sareh gyan lumaris.
Ngarah-ngarah lampahira, wit agening sarira Narapati, kang ndherek neng rata ngriku, apan ta dewanggana, widadari: dewanggana tegesipun, kang anguswa pujengira, mangku suku den wedeni.
Asalaya tegesira, seje lire salaya den tegesi, beda-beda ingkang mangku, ing suku tengen kiwa, para widadari ingkang sami mangku, anyat iku teges nyelak, amrani mecut nenggih.
Karaneku dipun pelak, age prapteng ing don papaning jurit, saking panasing tyasipun, sang prabu Ngima-ngima, dadya metu geni netyanira murub, sira risang ditya raja, ayun age tempuh jurit.
Samangkana lampahira, angebegi marga agung seseg pepet, saking kehing balanipun, yayah tan keni ngetang, leksan kirnan kehing punggawa gul-agul, sami dennya nitih wagra, singa esthi gadrba di.
Lawan nitih kang sangkara, pra punggawa lamun tempuhing jurit, tutungganganira liwung, angamuk milu aprang, wonten dene tengranira Sang Aprabu, iya risang yaksa raja, sru gumregut ingkang baris.
Kacarita tengranira, carmanireng Antaboga ngajrihi, dipun jait sirahipun, wau kang ponang naga, kehing tengran apan sewu wolung puluh, sinebut ing manik toya, ageng-ageng ngrespatani.
Sawawengkonipun tengran, pan ingeka warnane tuhu asri, sagung tengran warnanipun, upama ingkang tengran, lir kukuwung ngebegi jagad raya gung, angajrihi tiningelan, maweh miris mungsuh atis.
Dene mantri kang kinarya, cucuking prang sanjata mantri kalih, Kredaksa lan Duskarsa nung, apan nak ndulurira, apratignya pejah siji loro lampus, kembar warnanireng tengran, lan titihanira sami.
Kalih sami putranira, sang Sodapa lan Gandapraba kalih, yaksa kao agemipun, angangge sarwa endah, sarwa luwih sarwa mubyar sarwa murub, mangkana kang para dtya, tuhu lamun karya wing-wrin.
Duk samana kacarita, ingkang dadya pambarepireng baris, sumrek seg-seg kang lumaku, rebut ngarep ing lampah, wus wateke yaksa tan sabar ing kayus, ana ngambah ing gagana, ana nunggang rata adi.
Ana dene tengrasnira, kang kinarya kulit gajah jinait, dipun seset gadhingipun, wigyane pra raksasa, kulit gajah kang kinarya umbul-umbul, kadi mendhung ngemu warsa, gadhing tulya ngilat-thathit.
Kang minagka pupungkasan, para wadya mantri ingkang rong iji, apan kembar warnanipun, Wiraktra Kalawaktra, sami nitih matengga kakalihipun, ngagem gada inten mubyar, dhadhasaring gada wesi.
Ingkang munggeng wuri pisan, sang Niwatakawaca narapati, lan prajurit sudibya nung, pra samya ngayap-ayap, mangersari aneng kanan keringipun, para mantri pan sawrda, tanpa petung pra wadya lit.
Tegesipun kang sawurda, apan sewu leksa lamun winilis, sakethenge leksan iku, liyane wadya nata, kang minangka tengran kulit sima iku, den seseti wulunira, bubuntute katut angin.
Sru kumelap wulu singa, katingalan lir aluning jaladri, dene ingkang aneng pungkur, danawa ababala, dereng pedhot wedalipun pra wadya gung, saking kori ing sayatra, dene bala kang rimiyin.
Sampun prapteng Suralaya, sigra dennya prasamya tata baris, suprandene ta ing pungkur, pan maksih selur medal, saking kutha saketheng para wadya gung, mbalabar lir tasik bena, kang kaparak sirna bersih.
Nggempur alas jurang-jurang, banyu-banyu asat kambah bala wil, tan na alas kang kadulu, akebak dening ditya, kayu rubuh keneng angin lesus, prabawane sang Niwata, kalut keles dening baris.
Pan kaelut kaedegan, dening gajah jaran rata lumaris, saking bala gung lumaku, lir lindhu ngampak-ampak, udan adres awon gelap lawan ketug, tuwin lesus myang prahara, prabawaning narapati.
Kala dutaning ngayuda, apan kasor wong Ngima-ima benjing, telas sakeh balanipun, dening wong Suralaya, apratandha watu guntur pucuk gunung, ing Semeru tiba marang, kidul arga den dhawahi.
Duk samana telas risak, jajahaning wong Suralaya tapis, ing Kaswargan lir ginempur, rinempak dening ditya, tan winarna solahe wadyabala gung, kang sami ngrusak jajahan, sadaya sru brangta kingkin.
PUPUH XIII
ASMARADANA
Sigeg gantya Dyan Pamadi, prapta lawan sang Supraba, arsa laju maregake, nggennya uwus antuk karya, ingutus Sanghyang Endra, nandukaken upaya nung, sasandining pangupaya.
Risang Parta matur aris, matur marang Sanghyang Endra, pan mangkana ing ature, dhuh pukulun Sang Bathara, pun Parta tur uninga, mengsah ditya sampun rawuh, yaksa endra sang Niwata.
Asabala tata baris, akukuwu pamondohoken, kidul ardi Semerune, dhuh punika Binathara, wus sedheng yen siyaga, mila mangke dasihipun, anut paran karsa tuwan.
Jajahan keh sampun tapis, temah kambah dening mengsah, kang saweneh ngili reke, ngungsi pada Binathara, ing mangke paran karsa, punapi ta kang kinayun, mung sumangga Binathara.
Sanghyang Endra ngandika ris, heh Harjuna wruhanira, sira kang sun anti kiye, dene wong ing Suralaya, wus sami mepak yuda, sangkep sagung gamanipun, kari nganti kang parentah.
Dene mengko karsa mami, ye ku mungsuh ingkang prapta, tan sun papag age-age, sedyaning sun ngekup kutha, balik wong desa-desa, ingkang durung ngili iku, kabeh padha den enggalna.
Malebuwa kese sami, kabeh sami dipun reksa, dening para Jawata keh, mulane sun kon manjinga, wong desa mring Kayangan, iya saking becikipun, kutha jagang Suralaya.
Marma wruhanira kaki, mungguhing wong mumusuhan, kaki Parta sayektine, amarani pinaranan, tan ana bedanira, apan padha karepipun, ngarepaken pati uga.
Karanane mengko iku, dudu ngekep jroning kutha, ing paprangan upamine, den kadi mong angeng guwa, angel yen pinejahan, balik aneng jaba iku, rare angon bae bisa.
Amateni anglarani, marang singa kang neng jaba, matur Citranggada age, dhuh pukulun Binathara, kalamun karsa tuwan, yen angekep kang kinayun, masa borong padukendra.
Nanging amba mangke inggih, darbe atur pamrayoga, dhuh Bathara saestune, duk punapa pra Jawata, yen ngekep unggul yuda, duk samanten Jeng Pukulun, linurugan Prabu Boma.
Pra Jawata amedali, mung angekep jroning kitha, pra Jawata temahane, kasor nuli sung pratandha, punungkul mring pun Boma, widadari sami katur, marang sira Prabu Boma.
Kaping kalihipun malih, duk paduka linurungan, mring Eawana atmajane, Dyan Indrajit ingkang nama, inggih Sang Begananda, ngekep kitha duk rumuhun, inggih kasor pra Jawata.
Sang panungkul widadari, duk punapa menang yuda, lamun ngekep kitha bae, mangka mangke karsa tuwan, angekep jroning kitha, sampun kathah tandhanipun, dene tansah mung kasoran.
Tanpa tuwas yen ginalih, aluwung yen medali prang, dereng katon sor unggule, mangka para kulawarga, samya gung kasangsaya, mila ulun kami purun, matur mareng padukendra.
Kang makaten yen sumawi, lamun mengsah sampun prapta, wonten kidul Semerune, leheng nunten pinaguta, pinethukaken ing prang, lamun mangke munten campuh, dwi prakawis panedira.
Kang kariyin ingkang nagri, datan risak dening mengsah, antuk kalih paedahe, pra kawula angsal papan, tan sompok papanira, angsal omber tiyang dhusun, mila yogya pinaguta.
Apan sampun tata sami, sadadameling ayuda, pened nuli campuh age, aprang wonten jawi kitha, lah dene sapunika, ingkang panggah ing prang ulun, masa ndadak mindho karya.
Pra Jawata Suranadi, saha wadya wetah ayam, datan wonten was manhe, mapag mengsah pra raksasa, dhasare Risang Parta, uwus antuk tuwan utus, anandukken budidaya.
Anggenipun lampah sandi, mamrih ingkang pejah gesang, punapi ta kuwatose, mengsah lawan ditya raja, campuha ing ayuda, ingkang dadya boting pupuh, prang Niwata lan Harjuna.
Sawusira matur titi, sigra Risang Batharendra, mijil saking Kayangane, apan nitih wahananya, gajah pun Erawana, pan ingiring Jawata gung, lan sagung wong Suralaya.
Lamun dipun sawang yekti, warnanira Sanghyang Endra, dennya nitih wahanane, dirada pun Erawana, rinengga sarwa retna, sayekti lir gunung apyu, lawan ngasta kanang bajra.
Sinongsongan sungsun katri, munggeng aneng nginggil liman, Batharendra ing lampahe, kang kinarya songsong tundha, rambute kang garudha, pindha jaladara mendhung, ngemu warsa saupama.
Yen winawas ing suwarni, sira Risang Batharendra, duk lagya nitih esthine, satuhu lir Hyang Haruna, amimba Sang Acala, kang parbata tegesipun, harunane Bagaskara.
Duk samana sampun mijil, Batharendra gya pinapag, dening Dewa Resi kabeh, sami saking ing gagana, mumuji jaya-jaya, swaranira langkung umung, dennya muji Resi Dewa.
Estu wida angastuti, warnane pan kadi udan, sinemeni upamane, myang swaraning resi gana, ing wau kang kapyarsa, amelingi swaranipun, prabawane Batharendra.
Yen ta lamun metu jurit, karya geter ingkang mengsah, yen jinarwan ing tegese, udan awor lawan panas, awuntu kang bawana, tatabuhan beri umung, karengeng sing antariksa.
Kang lumampah aneng ngarsi, nira Risang Batharendra, wadya para Dewa kabeh, ingkang aran durandara, tegese durandara, pra panyutra tegesipun, ingkang nate ginangulang.
Sarehne wong mangun jurit, kehe pirang-pirang laksa, sami ugi panganggene, kulambine saking carmaning taru-taru emas, gajah meta corekipun, kinakitir ing kancana.
Dene tengranira kadi, mega mendhung ngemu warsa, tinatepi ing thathite, wonten dene kang minangka, pangarseng Sanghyang Endra, agul-agul prawira nung, wau Risang Citragada.
Anithihi rata manik, wahanane Citranggada, sarwa retna rarenggane, kalawan cacahing bala, sawurda kathahira, yen cinatur kathahipun, sawurda pan sewu leksa.
Sikepira pra prajurit, sami nyangking tamengira, anglir yun banda-bayane, ing sajuru-juru nggennya, atata titi atap, traping wadta datan wor suh, apapanthan enggenira.
Kang minangka tandha sami, umbul-umbul warna abang, Citrangganan kabeh wonge, ndaludaging para wadya, sinawang lir wangkawa, akakantha emas murub, dwa jalabra tiningalan.
Dene kang sumambung wuri, nira Risang Batharendra, Citrasena paparabe, gagamane raras ika, nitihi rata emas, lungsir abang prabotipun, sagung ingkang wadyabala.
Risang Citrasena nenggih, wadya lawan sikeping prang, wong sawurda sami ngangge, pan malela kang gagaman, tumbak lan suduk pedhang, abir lawan dhuwungipun, miwah kang malela.
Apan sami wus undhagi, langkung wasisi olah pedhang, ngilat thathit gumebyane, kilat-kilat keh gagaman, weh maras kang umiyat, lir soroting Hyang Sutengsu, anelahi sabuwana.
Ingkang anambugi malih, wuri sira Citrasena, nenggih putreng Hyang Endrane, warujune Atmajendra, tungguling pra Jawata, Jayantaka parabipun, rata kapur tinitihan.
Rinenga-rengga asri, rata kapur : kang winarna, yeku lintang atas reke, mesi brani warnanira, tur iku mawa ganda, ruming ganda langkung merbuk, lir kasturi sru angambar.
Dwajanira kang winarna, seta pulasireng dwaja, sing carmaning kakayone, dewandaru kang kinarya, tengeran mring Jayantaka, rinarengga adi luhung, ingumpalan rukmi mulya.
Sugandaning rata amrik, kongas ingkang ratus ganda, maweh enggar jroning tyase, sagung ingkang para wira, anggege tempuh yuda, panggih sami sureng kewuh, datan nedya ngundurana.
Kang mbarepi sagung baris, pra Jawata pipilihan, ingkang dadya ing pamuke, dadya kalih barisira, saparo wong sayuta, panganggene adi luhung, cacapingan kancana bra.
Sami sikep tomara di, ingkang munggeng ngayunira, sikep raras Jawatane, ngiwakaken ing colika, nengenken sepawatra, ababaju saha rukuh, miwah topong kencana bra.
Bajotatren langkung asri, linambaran ing kancana, awit sekar kancanane, ginagubah tibeng jaja, awedhak mamentahan, sing kasturi ganda arum, kasenenan Sanghyang Surya.
Dene ingkang aneng wuri, pamungkase pra gagaman, Sang Harjuna ing lampahe, rata manik tinitihan, pangiridireng rata, Mahatali aranipun, mila Mahatali nama.
Datan lawan den pecuti, amung ati pecutira, wus nggraita sakarsane, wonten dene dwajanira, wau ta Sang Harjuna, lungsir pethak dwajanipun, wawayangan Sang Harjuna.
Yen kasorot dening rawi, tumibeng mring dwajanira, wawayangan ing katone, kadi lamun ciri nyata, wayangan Sang Harjuna, yen dinulu warnanipun, kadi citreng Sang Harjuna.
Dene ta kang munggeng ngarsi, ngarsanira Sang Harjuna, pra gandrawa anem-anem, nedheng lagya tumambirang, pra samya nitih rata, nenggih raras sikepipun, sangang ewu cacahipun.
Widadari ugi ngiring, nulya ingkang para wira, sami nitih diradane, kathahira mung sayuta, gumolong lulumbungan, yen dinulu ting janggunuk, dene wurining dirada.
Wong anunggang kuda sami, winicara kathahira, pan sawurda ing kathahe, sami sikep towok samya, dinulu asri raras, kang minangka dwajanipun, nenggih saking lar garudha.
Bra markata yen ingeksi, anglir mega nglimput surya, akakantha lad-alade, kalamun den upamakna, lir lidah neng aldaka, ngalad-alad abra murub, kadya ayun mamangan rat.
Ana dene kang winarni, pangawating bala kuswa, Citrarata paparabe, senapati ngadilaga, myang sagung pra Jawata, ing Kaendran sadaya byuk, umiring Sang Harjuna.
Glaring lampahira sami, wau ta Sang Batharendra, durga byuha panatane, lampahireng para wadya, lir toya ambalabar, angebegi lurung-lurung, jejel pepet yel-uyelan.
Sampun dennya medal sami, wau wong ing Suralaya, mijil saking kayangane, ambarubul tanpa kendhat, lir langit arsa tiba, sami mandhap lampahipun, mring Semeru suku arga.
Kumrap lampahireng baris, lir segara ngawang-awang, seg-seseg nglangit rubuhe, kumedhaping pra sanjata, lan kenyaring gagaman, lir andaru sagang ewu, tidhem soroting Hyang Surya.
Amawelu Sanghyang Rawi, kasorot sagung gagaman, tinon kadi upamine, gagaman wong Suralaya, mijil saking Kayangan, ngambah dharat lampahipun, kadi lamun Sanghyang Siwah.
Duk akarya jagad nguni, kanang jagad pitu ika, lebur tumpur sakabehe, gunung gempur dadya tegal, kambah mring gajah kuda, sadayane temah ewu, kaedegan wadyabala.
Kuneng lampah sampun prapti, pabarisan Suralaya, lambung gunung Semerune, ingkang leres kidul ika, de Sanhyang Surapatya, sampun ngrakit baris agung, sagung wadya Suralaya.
Lawan sampun mawas sami, pasang rakitireng mengsah, para Dewa sakathahe, anut gigiring aldaka, ngideran sagung bala, kang pangarsa sampun tempuh, tan na arsa ngundurana.
PUPUH XIV
D U R M A
Duk kapapag wau baris Suralaya, kalawan pra raseksi, campuh ing ayuda, prang sami cucukira, keh ginanyang yaksa sami, wadya Jawata, rinempak mungsuhe wil.
Tan antara praptane ingkang sanjata, pangarseng kang para wil, wadya sang Niwata, kot buta tandangira, rinabaseng tan nasari, wadya Jawata, ingungsir mungsuh aglis.
Kang saweneh mungsuhira binalenan, pra yaksa datan aris, nora nganti prentah, tengerane tininggal, gagamane ngantya lali, tandang kot buta, lan tangan angakahi.
Pan mangkana tandhange para danawa, sru kagyat denya meksi, wadya Suralaya, dadya keh kaplajar, gila mungsuh mring para wil, pinelak ditya, Jawata samya wingwrin.
Katingalan dening Bathara Endra, yen cucuking prajurit, sami kapalajar, sigra Sang Batharendra, denya nabuh tengran nitir, karya reh gelar, titindhihing ajurit.
Sang Harjuna minangka senapati prang, kanthinira ing westhi, nami Citrarata, anjaga senaparya, anitihi liman nenggih, parlu rumeksa, Harjuna denya jurit.
Wus lumirig lampahe wong Suralaya, sumedya mrepak jurit, ya ta lampahira, wus tekeng ing payudan, ana ngangsu ngambil warih, awit palagan, tan ana toya wening.
Mila tanpa toya dening kagunturan, paprangan kang winarni, watunira atap, kiwa tengen paprangan, apa geger kang neng ngarsi, wong Suralaya, warata kang pangarsi.
Pan arata ngayune para raksasa, ingapit jurang sugil, ngungkuraken jurang, jero myang kayonira, kyeh widara tepung eri, karyaning Dewa, denira masang sandi.
Palayuning yaksa sampun pinasangan, mring Dewa Suranadi, karya reh sangsaya, kang saminitih kuda, samya kinen aneng wuri, apan mangkana, denira masang sandi.
Kang minangka pangawat Sang Citragada, pangawat ingkang kering, ingkang aneng kanan, sira Sang Citrasena, Jayantakanira kanthi, lawan Sumarma, prasamya amiranti.
Yen kalojok mungsuhira pra danawa, sang wira kalih sami, nangkep kering kanan, gelare wus prayoga, panatane rinarakit, gelar ingaran, ngun-angun den wastani.
Sasmpuning dadi gelaring ayuda, kumeraping kang baris, wadya bala yaksa, tengara sru tinatap, anggurnita kapiyarsi, tabah-tabahan, sru umung amelingi.
Rame pareng lawan pangriking danawa, garjita kang miyarsi, saha ngamah-amah, kalamun ingupama, swaranira yaksa angrik, lir glap sayuta, pan kadi nengker langit.
Asenggani lawan panggriting swandana, pangriking kuda esthi, paguting kang swara, krebete kanang dwaja, larap-larap siyunging wilis, tuhu lir kilat, kang mulat sami wingwrin.
Lir sagara bena tandanging danawa, kot buta datan aris, anglir lindhu ngarga, satengahing payudan, bumi rata kadya gonjing, kadya ngiyuna, bumine mirang-miring.
Awor lesus Sanghyang Meru anglir rebah, lir kocak kang jaladri, areg ing Kayangan, nira Hyang Brama rengat, gya sumahap pareng angrik, bala reksasa, kang munggeng gunung sami.
Pareng ngamuk tan ana ingkang tinaha, tandanging pra raseksi, magut para wadya, Jawateng Suralaya, sru sumengkut datan wingwrin, campuh ing yuda, Jawata lan raseksi.
Lir sagara tempur lawan guntur arga, anempuh padha wani, Dewa lan rasaksa, tan ana ngucap uwas, langkung rame denya jurit, datan parungyan, swaraning gong lan beri.
Miwah sara kumaresek tibanira, ramening pagut jurit, kuwel lawan kantar, kontal konta kumleyang, angenani turanggesthi, lawan sasambat, kang badhe tekeng pati.
Lan pangadhuhira wong keneng sanjata, akeh kang apupulih, seseg marga-marga, praptaning jawi kitha, sigra denya tempuh jurit, langkung bramantya, Jawata lan raseksi.
Wus kawuri sagunge gagaman yuda, uculing kang hemparing, tulup ganjur rebah, totowok datan kena, wus talobeh tanpa kardi, dening gagaman, kang kanggo ing ajurit.
Katga lawan tomara campuh ing yuda, asalin towok lembing, nges-egesira, asalin saut samya, dinadedel-dedel genti, lali gagaman, banda-binanda sami.
Wenenh ana tetek-tinetek kang yuda, mati sing patrem keni, pan serang-sinerang, ana jambak jinambak, pranging yaksa lan dewa di, elong-linongan, akathah ingkang mati.
Raksasa kang sura pejahe sawurda, liyane kuda esthi, rata tan ingetang, wus pindha gunung bathang, anyagara kanang getih, jroning paprangan, saweneh klebeng getih.
Mentas saking jro getih anulya mangsah, wau ta pra wadya wil, nangkep ing ayuda, sisihe perangira, resi gana neng wiyati, anon samana, kaplesat sing wiyati.
Tempuh ing prang gaganane Suralaya, amurub temah agni, mubal ngalad-alad, marang ing Suralaya, sru kapireng Jawata di, atukuo karna, sarwi ndedel wiyati.
Wus kalojok prangira bala reksasa, kalebeng gelar sami, nangkep gelaring prang, kang dadi paniyungnya, saking kanan saking kering, kalih Jawata, Sang Citragada tuwin.
Citrasena saking kiwa Jayantaka, gundam-gundam raseksi, denya kapepetan, kang saking gigir arga, kuwur-kuwur pra wadya wil, kemput kinepang, dening pra Jawata di.
Temah tis-tis sagunging bala reksasa, saweneh ngamuk sami, amrih kiwuling prang, ananging tan tuk daya, kaslepeg mring jurang trebis, kang yun tulunga, keh mati kedek sami.
Kacarita raksasa sing dirgantara, sumedya tulung jurit, kancane kang tiwas, kang arsa tinulungan, sumahap lir mendhung keksi, ditya ing wiyat, anulya den jemparing.
Mring Sang Parta ing panah Sarasampata, saktine kang pinusthi, Sarsampatanya, sanjata siji dadya, angebegi awiyati, keneng raksasa, luwih kehing jemparing.
Kirang yaksa suprandene Sanghyang Endra, nusuli panah malih, panah Sang Harjuna, wau kang sinusulan, telas sakehing wadya wil, ingkang neng tawang, gempuran tibeng siti.
Mangsah malih mantrine sang ditya raja, prawira papat nenggih, kalih sami nami samya ; Krudaksa lan Duskersa, jinemparing Hyang Endra glis, pejah sakala, raksasa kang rong iji.
Dyan umangsah Wiraktra lan Krawalaktra, anulya den jemparing, dening Risang Parta, ing panah Saradibya, sami pejah tan ngundhili, Wiraktra lawan, Karalawaktra mati.
Ramening prang danawa pejah sakirna, tegese kirna iki, iya sewa wurda, dene ta pra danawa, ingkang sami nami mantri, luwih sayuta, kang mati madyeng jurit.
Sapejahe mantri ditya kapatira, anulya neseg malih, wau pra danawa, marang wong Suralaya, sang Niwatakawaca ji, pareng tumingal, balane tumpes-tampis.
Tanpaingan denya mangun tiwikrama, lir pedah angga wukir, sanget krodhanira, wau ta sang Niwata, denirarsa apupulih, mangsah ing rana, sadaya samya ngiring.
Duk amulat lamun sang Niwata mangsah, sakehing yaksa sami, kang wus kapalajar, pra samya wangsul sigra, datan ana ngucap ajrih, risang Niwata, angamuk tan nasari.
Sanget kruranira sang raksasa raja, ngamuk sru mobat-mabit, ngisis wong Surendra, larut mirut sar-saran, kathah soklahireng aji, ngamuk manengah, lir braja nempuh warsi.
Kang kacandhak ana ingidak kinemah, gulune sru pinuntir, saweneh tinekak, wau ta panahira, sang Niwata saking sekti, mijil sing tangan, wedale kadi riris.
Weneh metu saking dibya, myang saking wulu mijil, nurut wulu ngangga, weneh ing cangkemira, datan pegat denya mijil, tumaduk mengsah, mbalasah bosah-basih.
Telas ingkang gajah rata lawan kuda, kinarya onclang sami, bandhem maring mengsah, kang keneng kasulayah, pra Jawata bosah-basih, tan na tumanggah, sinepak ngobrak-abrik.
Kang saweneh ana pinerang adegan, lan ana kang den bukti, lawan dipun mamah, pra Dewa kasulayah, nanging Risang Parta maksih, ngadeg neng rata, rengganing rata manik.
Lawan muja sanjatane Pasopatya, anulya mesu budi, neges karsaning Hyang, sakala wus katrima, rep-rep sirep sigra mijil, ingkang pawaka, wetune saking ragi.
Mijil agni saking rageng mring awang-awang, lir sagara ingkang agni, melet ulatnya, lir kadi sundhul langit.
Tan tumiba sakala agni neng wiyat, tibanira nibani, sagung bala yaksa, ngarsane sang Niwata, bebas ditya gung kabesmi, kuda dirada, tanpa sesa suh besmi.
Telas tapis sagunge bala raksasa, kabesmi Pasopati, sigra sang Niwatakawaca ngadeg sira, aneng tengah awu agni, bala raksasa, lan sanget mesu budi.
Duk samadi sakala sang Sri Niwata, anedha den turuni, marang Hyang Berawa, katrima ing panedha, rep-rep datan suwe mijil, bala raksasa, sing tutu sang ditya ji.
Kehing bala raksasa apan kuciwa, bala ditya rumiyin, mangke ingkang medal, sing tutuk Sri Narandra, lawan galak-galak malih, bala kang sirna, apan ta galak mangkin.
Tiwikrama malih sang Niwata, sariranira kadi, ageng saprabata, lir tuhu Hyang Berawa, dalah ratanira ugi, mindhak agengnya, kaping tri mesu budi.
Tiwikramanira malih sang Niwata, amijilaken agni, saking raganira, linepasaken sigra, mring Sang Parta sanjatagni, sigra Sang Parta, samadi maladining.
Ya ta prapta agni marang Sang Harjuna, tumampeg ingkang agni, marang Sang Harjuna, agni nir tanpa daya, sagung agni tanpa kardi, dhateng Sang Parta, kang tuhu sura sekti.
Duk samana wau wong ing Suralaya, sru miris denya uning, marang saktinira, Niwata maharaja, pra Jawata mlajeng sami, datan panon rat, Sang Parta datan kari.
Katut grubyug pelayune Risang Parta, sayekti jroning batin, karya pangupaya, pi-api kapelajar, linut dening pra wadya lit, lawan datan sah, linepasan jemparing.
Saparane ingoyak-oyak sanjata, warnaning sara sami, cakra myang musala, tomara miwah kunta, lan candrasa limpung lori, datanpa kendhat, nggenira anglepasi.
Sang Niwatakawaca trustha kelintang, dening Sang Parta ugi, tumut kepelajar, kalangkung denya suka, neng luhuring rata manik, risang Niwata, astane anudingi.
Sarwi ngundha-undha sanjata tomara, pan sarwi muwus aris, ho-ho-heh si Parta, waksa tumangguh yuda, dibya temen sira iki, wani amapag, iya ing sakti mami.
Sun arani waninira iku uga, anglampus nedya mati, mungsuh lawan ing wang, yen ingsun upamakna, heh manungsa sira wani, siranggo marga, mulih mring tepet suci.
Pan mangkana wuwuse prabu Niwata, mring Risang Parta sakti, dene sang Harjuna, wus suwe denirarsa, niyangaken sanjata ji, saking Jawata, kang aran Pasopati.
Saha yoga mantra penglepasing sarah, tomara sang ditya ji, marang Sang Harjuna, waspada Risang Parta, gya tumempuh tomara mring, slireng Harjuna, pan lagya nglayang nenggih.
Kang tomara duk nglayang gya cinandhak, kinempit anglir keni, dening Sang Harjuna, gumujeng sang Niwata, aneng luhur rata manik, giya-nyukakak, mulat mring Sang Parta kanin.
Wit marganing Harjuna nglir keneng sara, denya non yaksa aji, langkung amarwata, sukeng tyas sang Niwata, mangkrak alok-alok keni, mangsa mindhowa, sapisan bae mati.
Pan kasilip prabu Niwatakawaca, denya gung sukeng ati, mangkrak-mangkrak krura, sru mangap asusumbar, denya miyat Pandhusiwi, giyak-uyukakak, jiwagra katon mangkin.
Sang Niwata tan dya pinanah sakala, dening Sang Parta keni, seseg kang sanjata, tutuke sang Niwata, niba sampun angemasi, aneng ing rata, satuhu ratu linuwih.
(bersambung)